Gdy w wyniku ustaleń podjętych na konferencji w Poczdamie, polskie granice przesunęły się na północ i zachód, Polska uzyskała tym samym terytoria, należące uprzednio do Niemiec. Zastane wiejskie obszary i krajobrazy miejskie zostały ukształtowane przez autochtoniczną ludność, która zmuszona została do opuszczenia swych dotychczasowych miejsc zamieszkania. Akcja zasiedlania nowo nabytych ziem przez Polaków, odbudowa zniszczonych miast oraz wprzęganie gospodarki na nowych terenach w system gospodarczy całego państwa nie były wyzwaniami o charakterze czysto administracyjnym i politycznym. Celem było zaadaptowanie się nowych mieszkańców do powstałego w przeważającej części przed 1945 r. krajobrazu kulturowego, co zakładało także przekształcanie i modyfikację zastanego dziedzictwa kulturowego.
Przez dziesięciolecia ignorowano przy tym fakt, iż swoje ślady w krajobrazie miejskim dawnego niemieckiego Wschodu pozostawiała też ludność żydowska. Były to dawne synagogi, cmentarze i inne rodzaje spuścizny kulturowej Żydów, który na przestrzeni XIX i XX w. ulegli daleko idącej akulturacji. Wraz z pogromem w listopadzie 1938 r. i wywózką ludności żydowskiej na nowo przyłączone tereny, Niemcy w brutalny sposób zakończyli egzystencję Żydów tam, gdzie wiedli ją oni do tej pory. Żydowska spuścizna architektoniczna z reguły nie była w ogóle uwzględniana w procesie odbudowy zrujnowanych miast. Obecnie jednak coraz więcej osób i instytucji w Polsce północnej i zachodniej podejmuje wysiłki zmierzające do przypominania o fakcie, że wśród byłych mieszkańców ich miast żyła, obok chrześcijan, także ludność wyznania mojżeszowego.
Wydarzenie będzie się odbywać w języku niemieckim.
Prosimy o uprzednie zgłaszanie chęci uczestnictwa na adres mailowy: info@cbh.pan.pl
Neele Menter, Zuzanna Światowy i Christhardt Henschel, badający pozostałości dawnych synagog, usiłują wykazać, jakie polityczne dyrektywy po 1945 r. wpływały na stosunek do żydowskiego dziedzictwa kulturowego na wzmiankowanych obszarach. Oprócz badania politycznych cezur, międzynarodowych powiązań i debat prowadzonych w środowiskach politycznych, wskazują oni także, jakie znaczenie ma zajmowanie się żydowską przeszłością dla poszczególnych zainteresowanych tym procesem.
Spotkanie moderować będzie Robert Parzer (Dom Polsko-Niemiecki).
